Recensie Op voet van oorlog

In september 2016 vroeg Willeke Stadtman mij of ik ‘Op voet van oorlog’ wilde recenseren, wat ik met veel genoegen heb gedaan.

Dank je wel Willeke!

 

 

 

RECENSIE     

Titel: Op voet van oorlog

Auteur: Willeke Stadtman

Genre: Literaire roman

Verschijningsdatum: Maart 2016

Uitgeverij: Atlas Contact

ISBN: 978 90 450 3146 0 –

NUR: 320

 

OVER DE AUTEUR

Willeke Stadtman (1950) was vierendertig jaar werkzaam in de zorg, eerst als arts en later als bestuurder. Op voet van oorlog is haar romandebuut.
In oktober 2016 verscheen haar boek: Slotakkoord. Verder schreef ze columns die gebundeld zijn onder andere Mijn tijd in Afrika, Hopeloos, maar niet ernstig, Oude vrouwen en de geur van chrysanten, limonadeliefde en bovenlicht.

OVER DE COVER

Een prachtige zwart-witfoto waarop een jongeman en zijn hond staan afgebeeld.
Haar broer Wilfred? De titel: ‘Op voet van oorlog’ is in grote rode letters gedrukt en geeft precies weer waar dit verhaal over gaat. Pakkende cover en zeker als je het boek hebt gelezen.

OVER DE INHOUD

‘Op voet van oorlog’ gaat over de vader van Willeke, die fout was in de oorlog.
Haar moeder was een dochter van NSB-ers.
Willeke is de oudste dochter en heeft een zusje en twee jongere broers.

Haar vader heeft een moeilijke jeugd; zijn ouders zijn gescheiden en hij gaat van pleeggezin naar pleeggezin. Telkens weer probeert hij iets van zijn leven te maken en zich te bewijzen, maar hij heeft veel pech, het zit allemaal tegen en daardoor neemt hij in de oorlog als negentien jarige een foute beslissing die hem zijn hele leven zal blijven achtervolgen. Hij vertrouwt niemand en heeft niks met mensen.

Haar vader slaat en vernedert haar moeder stelselmatig waar de kinderen bij zijn.
Als hij op tv iets hoort over het Koningshuis, Joden of Holocaust draait hij finaal door.
Zijn vrouw en het meubilair moeten het dan ontgelden. De kinderen met name Willeke moeten urenlang zijn verhaal aanhoren, hoe het echt was in de oorlog.

Haar moeder zit in de slachtofferrol. Neemt haar kinderen niet in bescherming met alle gevolgen van dien.
Willeke probeert te bemiddelen, te redden wat er te redden valt en neemt daar waar haar moeder het laat afweten de moederrol op zich.

Willeke heeft het geluk dat ze goed kan leren en mag naar het Gymnasium en vervolgens naar de Universiteit waar ze medicijnen studeerde. Met de andere kinderen loopt het minder goed af. Allen houden ze er psychische klachten aan over wat hun belemmert om te worden wie ze zouden kunnen en graag willen zijn.

Als haar broer Wilfred in april 2000 zelfmoord pleegt beseft ze dat ze op zoek moet  naar het foute verleden van haar grootouders en ouders.

Terwijl ze het huis van Wilfred leegmaakt vindt ze her en der verspreid veel aantekeningen die hij heeft gemaakt. Het had een autobiografie moeten worden over zijn verschrikkelijke jeugd en verdere leven dat alleen overleven was, maar hij had er de energie niet meer voor.

De informatie die ze vindt over haar (groot)ouders in het Nationaal archief in Den Haag, de aantekeningen van haar broer en haar eigen herinneringen heeft ze verwoord in dit boek.

MIJN PERSOONLIJKE MENING

Het is een verhaal geworden waarin Willeke niks of niemand ontziet of probeert goed te praten, maar een eerlijk, triest, ontroerend relaas van een familie die uiteen valt en het onvermogen om een normaal leven te leiden en lief te hebben. Waarin ze onder andere ook uitlegt waarom ze haar ouders bleef bezoeken.

Uiteindelijk blijft de vraag: wat is goed en wat fout? Over wie schuld heeft en verantwoordelijkheid moest nemen en over daders en slachtoffers.
Het is duidelijk dat het foute verleden van deze (groot)ouders een grote invloed heeft gehad op hun kinderen en hun toekomst en geluk grotendeels heeft bepaald.

Voor haar vader geldt:

Een kansloos begin, een kansloos einde

Nergens vandaan gekomen, nooit iets geweest en nergens naar toe.

Voor mijn gevoel geldt dit ook voor Wilfred en in zekere mate ook voor de andere kinderen.

De auteur heeft een schitterende realistische roman geschreven op een zeer toegankelijke wijze en met een prettige schrijfstijl.
De karakters worden goed uitgediept en daardoor kon ik mij goed inleven in Willeke, haar vader, moeder en de andere kinderen.
Ook als ze eenmaal volwassen zijn wordt hun gevoelsleven en gedachtegang prachtig beschreven.
De hoofdstukken zijn kort, het boek is opgedeeld in zeven delen, epiloog en verantwoording. Begint in 1958 en eindigt in 2015. Het leest fijn.

Triest, maar mooi verwoord verhaal. Menigmaal voelde ik de spanning in het gezin en de pijn en verdriet van hun allen … het onvermogen tot … gebroken mensen …

5*****

*Ter info: in dit artikel staan links naar Bol.com Wanneer je via deze links bestelt ontvang ik daar een kleine vergoeding over.