Gastrecensie Op zoek naar de Mestreechter Geis

Ewout van den Engel vroeg mij of ik een recensie wilde schrijven over:
‘Op zoek naar de Mestreechter Geis’. 

Aangezien ik nog een hele stapel recensie-exemplaren heb liggen vroeg ik of het goed was als mijn oudste broer Twan een recensie zou schrijven.
Ewout vond dit een prima idee en stuurde twee boeken …
Mijn broer was enthousiast en wilde dit wel eens proberen.
Dus jullie lezen zijn eerste recensie ooit!

Dankjewel Twan!

En dankjewel Ewout voor het beschikbaar stellen van twee boeken!
Mijn recensie volgt op een later tijdstip.

 

 

Recensie

Titel: Op zoek naar de Mestreechter Geis

Auteur: Ewout van den Engel

Uitgeverij: MKBsocial, Heerlen

Verschijningsdatum: 2021

Genre: Non-fictie (twee essays)

Paperback, 137 pagina’s

ISBN: 9789083148908

Ook verkrijgbaar als E-Book

 

 

Over de auteur

Ewout van den Engel weet waar hij het over heeft als hij het onderwerp ‘integreren’ aansnijdt: hij woont in Boekarest maar komt uit de omgeving Rotterdam. Op zijn achttiende ging hij studeren in Maastricht. Daar gaf hij in zijn studententijd rondleidingen door de Kazematten en Fort Sint Pieter. Hierna werkte hij nog drie jaar voor de VVV op de afdeling communicatie en daarna voor een fractie in het Limburgs Parlement en bij de universiteit.

Tijdens zijn studie cultuurwetenschappen volgde hij bijvakken in psychologie en structuur en geschiedenis van de Limburgse dialecten. Voor laatstgenoemde ging hij wekelijks met de trein naar Leiden en weer terug.

De Mestreecher Geis: een meer dan lezenswaardig boekje, waarin op een luchtige manier de Mestreechter Geis wordt gezocht. Luchtig en lezenswaardig, maar wel wetenschappelijk verantwoord met 35 bronnen waaruit de auteur geput heeft.

Op zoek naar de Mestreechter Geis

Laat ik beginnen met de titel: deze  suggereert dat de lezer ontdekt wie of wat de Mestreechter Geis is, maar daar gaat het boek van Ewout van den Engel volgens mij niet over. Sterker: dat wat zo typerend is voor de Mestreechteneer, wordt op bladzijde 9 al genoemd: ‘kleurrijk, creatief, trots, spiritueel, zelfbewust, relativerend, een beetje (nou ja!¹) chauvinistisch, en ga zo maar door’.  Veel meer worden de ontwikkelingen beschreven die hebben bijgedragen aan het tot stand komen van dat wat we de Mestreechter Geis noemen.

De binnenkomer is verrassend: Sherlock heeft hetzelfde profiel als onze Geis! Mooi gevonden om te illustreren dat we als een echte Sherlock Holmes systematisch op zoek gaan naar de Mestreechter Geis.

Ewout doet dat in twee essays. In het eerste essay sporen we op wat uiteindelijk de Mestreechter Geis heeft doen ontstaan. De resultaten van deze onderhoudende speurtocht worden in het tweede essay gebruikt om te adviseren hoe je dan ‘ne vaan us kunt worden.

De opsporing begint met de analyse van de taal. En wie had dat gedacht? Mestreechs heeft een DNA-code die bestaat uit Luiks, Keuls, Oudoostnederfrankisch, Frans, Brabants en (een klein beetje) Nederlands. Deze taalinvloeden zijn te danken aan de staatkundige ontwikkelingen waar Maastricht mee te maken had. In tien pagina’s slaagt Ewout erin deze relatie te laten zien, zonder dat het een saaie, historische verhandeling wordt.

In het volgende hoofdstuk wordt beschreven hoe de Maastrichtse taal de kans heeft gekregen om de voertaal te worden en daarmee het Nederlands te verdringen naar de tweede plaats. Met name de rol van de sociëteit Momus wordt hier benadrukt als het gaat om toneel, poëzie, proza en Vastenavond.

Via de Maastrichtse identiteit (maastrichtocentrisch met pro-Franse en anti-Hollandse sentimenten) komt Ewout bij het beantwoorden van de vraag waarom Maastrichtenaren doen wat ze doen en niet anders. Het gaat dan over waarden. Dit hoofdstuk is met name gebaseerd op de cultuur-ui van Geert Hofstede. Nederland behoort op basis van de indicatoren Machtsafstand, Mannelijkheid en Onzekerheidsvermijding bij de Scandinavische landen. De conclusie van Ewout is echter dat de Romaanse cultuurgrens een lus om Maastricht maakt (zoals dat ook geldt voor Vlaanderen). Maastricht lijkt dus meer Belgisch dan Hollands georiënteerd (maar dat wisten we al!¹).

De Mestreechter Geis is dus Romaans. Deze Geis is sterk op zichzelf gericht, waarbij hij zich afzet tegen alles wat Hollands is. Hij schuurt graag aan tegen wat Frans is.

Hoe word je nu van Nieuwkomer ‘ne gooje en hoe maak je dan de stap naar eine vaan us? Wat je zelf kunt doen, staat in de eerste drie hoofdstukken van het tweede essay. Maar de Maastrichtenaar moot de lui vaan boete helpe te integrere.

Waar Ewout absoluut in geslaagd is, is een boekje te schrijven dat makkelijk leesbaar is, dat onderhoudend is en dat, zonder dat er sprake is van diepgang, wetenschappelijk verantwoord is. Als lezer ontdek je op een systematische wijze welke ontwikkelingen hebben bijgedragen aan het tot stand komen van de Mestreechter Geis.

Ik wil toch ook een kanttekeningen plaatsen (zonder daarmee mijn positieve mening over Op zoek naar … te ontkrachten).

Mij ontgaat het nut van de bijlagen met de Verkiezingsuitslagen. Of moet dit illustreren dat we als Maastrichtenaren stemmen op partijen die Nieuwkomers willen weren?

Een tweede opmerking betreft de illustratie op pagina 75. Ik vind dit een protserig beeld dat niet past bij de Geis van Mestreech, maar, en dat besef ik: dit is uiterst subjectief.

Tot slot: de rol die de Vastenavond toebedeeld krijgt om bijvoorbeeld de onzekerheidsvermijding te illustreren, begrijp ik. De Vastenavond is belangrijk in cultureel opzicht en maakt absoluut deel uit van de Mestreechter Geis. Jammer vind ik dat Carnaval ook niet vanuit sociaal oogpunt (op zijn minst) genoemd wordt. In de periode van Regout is dit een uitlaatklep voor de arbeiders die hun harde realiteit ontvluchten door zich te verkleden en zich te buiten te gaan aan drank.

Dat het boekje ook bestemd is voor Sjengen, is wellicht verrassend, maar ik moet eerlijk zeggen: als rechtgeaarde Sjeng ben ik ook zaken op het spoor gekomen,  die ik niet wist en die voor een deel verklaren waarom ik me als Sjeng, bewust en onbewust, gedraag zoals ik me gedraag.

Knap dat een niet-Sjeng eine vaan us geworden is en aan een Sjeng laat zien waarom hij de Geis heeft!

 

Leesbaarheid: 5*****

Structuur: 5*****

Coherentie: 4****

Nieuwswaarde: (voor de doelgroep): 5*****

Ondersteunende waarde illustraties: 4****

Twan Wijnants

¹ Opmerking van de recensent

 

*Ter info: in dit artikel staan links naar Bol.com Wanneer je via deze links bestelt ontvang ik daar een kleine vergoeding over.